งานสัปดาห์ที่อยู่อาศัย สร้างถิ่นฐานมั่นคง ด้วยวิถีชุมชนไทย
(คำกล่าวเปิดงาน “สัปดาห์ที่อยู่อาศัย สร้างถิ่นฐานมั่นคง ด้วยวิถีไทย” จัดโดยสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน) ณ หอประชุมสหประชาชาติ )
เนื่องในพิธีจัดงานสัปดาห์ที่อยู่อาศัย สร้างถิ่นฐานมั่นคง ด้วยวิถีชุมชนไทย
ร่วมเฉลิมพระเกียรติในโอกาสเฉลิมพระชนมพรรษา ๘๐ พรรษา
วันศุกร์ที่ ๕ ตุลาคม ๒๕๕๐
ณ หอประชุมสหประชาชาติ ถนนราชดำเนิน
นมัสการพระคุณเจ้า, Dr.Ravi Rathayake , Director of Poverty and Development Division, UNESCAP ท่านประธานกรรมการสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน ท่านอธิบดีกรมธนารักษ์ ท่านรองผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร และผู้มีเกียรติทุกท่าน
ผมรู้สึกยินดีและเป็นเกียรติอย่างยิ่ง ที่ได้มาเป็นประธานในพิธีเฉลิมฉลองวันที่อยู่อาศัยโลก ปี ๒๕๕๐ และเวทีแลกเปลี่ยนประสบการณ์เกี่ยวกับการพัฒนาที่อยู่อาศัยของประเทศไทยในวันนี้
ที่อยู่อาศัยเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องอย่างใกล้ชิดกับความมั่นคงของชีวิตและสังคม เกี่ยวพันกับสิทธิพื้นฐานของมนุษย์ที่จะต้องมีที่อยู่อาศัยที่เหมาะสม สอดคล้องกับวิถีชีวิตที่มีอิสระและมีศักดิ์ศรี เป็นปัจจัยที่เอื้อให้ครอบครัวมีความมั่นคง มีความสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน และสร้างสรรค์กิจกรรมร่วมกับสังคมภายนอกได้ จึงกล่าวได้ว่า ที่อยู่อาศัยถือเป็นพื้นฐานของการสร้างความมั่นคงของมนุษย์ และสร้างความสัมพันธ์ในสังคม ดังนั้นการพัฒนาที่อยู่อาศัย จึงมิใช่การทำโครงการเพื่อก่อสร้างที่อยู่อาศัยเท่านั้น แต่มีนัยสำคัญของการพัฒนาแบบองค์รวม ซึ่งครอบคลุมถึงการพัฒนาด้านเศรษฐกิจและสังคมด้วย
รัฐบาลได้ให้ความสำคัญในการพัฒนาที่อยู่อาศัยเป็นอย่างยิ่ง เพราะถ้าปัญหาที่อยู่อาศัยได้รับการแก้ไขอย่างถูกต้องเหมาะสมแล้ว ก็จะสามารถแก้ไขปัญหาอื่นๆ อันเป็นผลพวงจากปัญหาความไม่มั่นคงในการอยู่อาศัยด้วย อาทิ การพัฒนาสภาพแวดล้อม ปัญหาสุขอนามัย ปัญหาความยากจน ปัญหาสังคม
ปัญหายาเสพติด เป็นต้น เพื่อให้บรรลุผลในการแก้ปัญหาดังกล่าว รัฐบาลจึงให้การสนับสนุนด้านนโยบายและงบประมาณในการดำเนินโครงการแก้ไขปัญหาและพัฒนาที่อยู่อาศัยอย่างเต็มที่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งโครงการบ้านมั่นคง ซึ่งมุ่งเน้นแก้ไขปัญหาความไม่มั่นคงในการอยู่อาศัย ด้วยการให้ชุมชนบริหารจัดการและพัฒนาที่อยู่อาศัย ตามที่ชุมชนต้องการ โดยความร่วมมือกับภาคีอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องทั้งทางตรงและทางอ้อม นอกจากนี้ รัฐบาลยังให้การสนับสนุนโครงการบ้านเอื้ออาทร เพื่อก่อสร้างที่อยู่อาศัยให้ผู้มีรายได้น้อยกลุ่มต่าง ๆ อีกด้วย
เป็นเรื่องที่น่ายินดีอย่างยิ่ง ที่รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ มาตรา ๕๕ บัญญัติว่า บุคคลซึ่งไร้ที่อยู่อาศัยและไม่มีรายได้เพียงพอแก่การยังชีพ ย่อมมีสิทธิได้รับความช่วยเหลือที่เหมาะสมจากรัฐ หมายความว่ารัฐมีหน้าที่ที่จะต้องจัดสวัสดิการดังกล่าวให้ประชาชนที่ไม่มีที่อยู่อาศัยและมีรายได้น้อย ทั้งยังเป็นการแก้ไขปัญหาชุมชนแออัด ปัญหาชุมชนบุกรุกที่ดิน และปัญหาคนเร่ร่อนอีกด้วย นับเป็นการเริ่มต้นของสังคมไทยที่บุคคลเหล่านั้นจะได้รับโอกาสให้มีที่อยู่อาศัยที่มั่นคง ซึ่งกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จะเป็นหน่วยงานดำเนินการให้เกิดผลเป็นรูปธรรมอย่างจริงจัง ต่อเนื่อง ครอบคลุมทั้งเมืองและชนบททั่วประเทศ เพื่อให้คนไทยทุกคนไม่ว่าจะอยู่ในพื้นที่ใด สามารถมีโอกาสมีที่อยู่อาศัย เป็นรากฐานที่มั่นคง ของชีวิตและครอบครัว
ในโอกาสที่หัวข้อหลักประจำปี ๒๕๕๐ ของวันที่อยู่อาศัยโลก คือ “A Safe City is a Just City” ซึ่งอาจแปลเป็นภาษาไทยว่า “เมืองที่ปลอดภัยคือเมืองที่เป็นธรรม” ซึ่งให้ความสำคัญกับนโยบายและยุทธศาสตร์สร้างความมั่นคง ปลอดภัย และชีวิตที่เป็นธรรม ดังนั้น การสร้างให้เกิดระบบของรัฐและสังคมไทย ที่จะทำให้ประชาชนมีชีวิตอย่างมั่นคง ปลอดภัย และอยู่เย็นเป็นสุข จึงเป็นเรื่องที่ต้องดำเนินการอย่างจริงจัง กว้างขวาง และต่อเนื่อง จึงเห็นได้ว่า การแก้ไขปัญหาชุมชนแออัดและความไม่มั่นคงในการอยู่อาศัย โดยการสนับสนุนให้ชุมชนมีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหาด้วยตนเอง ร่วมกับภาคีอื่นๆ จะเป็นขบวนการพื้นฐานที่นำไปสู่การเสริมสร้างวิถีชีวิตที่มั่นคง ปลอดจากภัยคุกคามต่าง ๆ ตามที่สหประชาชาติได้ให้ความสำคัญไว้
การจัดงาน “สัปดาห์ที่อยู่อาศัย สร้างถิ่นฐานมั่นคง ด้วยวิถีชุมชนไทย” ในครั้งนี้นับเป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรมร่วมเฉลิมพระเกียรติในวโรกาสเฉลิมพระชนมพรรษา ๘๐ พรรษา การสร้างมิติใหม่เพื่อให้คนจนมีสิทธิและมีความมั่นคงในการอยู่อาศัยอย่างเป็นรูปธรรม จึงเป็นการเฉลิมพระเกียรติที่ยิ่งใหญ่ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ที่พระองค์ทรงเป็นนักพัฒนาที่โดดเด่นในด้านต่าง ๆ รวมทั้งการพัฒนาที่อยู่อาศัยผู้มีรายได้น้อย ดังจะเห็นได้จากการที่สำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัรติย์ ได้ริเริ่มและเป็นผู้นำในการพัฒนาที่อยู่อาศัยในชุมชนแออัดมาตั้งแต่เมื่อ ๒๐ ปีก่อน และมีแผนงานที่จะพัฒนาชุมชนแออัดในที่ดินของสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ให้ดียิ่งขึ้นไปในอนาคต การจัดกิจกรรมในรูปแบบต่าง ๆ ตลอดสัปดาห์ ซึ่งได้แก่ การเปิดชุมชน การลงเสาเอก การจัดสัมมนา การจัดนิทรรศการ และอื่น ๆ โดยมีชุมชนทั่วประเทศเข้าร่วมกิจกรรม ๘๐๐ ชุมชน ๘๐,๐๐๐ คน จึงถือเป็นวาระที่สำคัญ และเป็นมงคลยิ่งสำหรับพวกเราทุกคน
สุดท้ายนี้ผมขอขอบคุณทุกท่านที่ให้เกียรติมาร่วมงานเฉลิมฉลองสัปดาห์ที่อยู่อาศัยในวันนี้ เพื่อทำให้การจัดงานครั้งนี้ประสบความสำเร็จตามวัตถุประสงค์ในการร่วมกันสร้างหลักประกันอันเป็นพื้นฐานความมั่นคงที่สำคัญที่สุดของชีวิต ครอบครัว และสังคม ขอบคุณครับ
อ้างอิง
บันทึกนี้เขียนที่ GotoKnow โดย นาย ไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม ใน ไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม
เว็บไซต์ ต้นฉบับ https://www.gotoknow.org/posts/135337