การสร้างองค์การแห่งคุณธรรมและจริยธรรม

การสร้างองค์การแห่งคุณธรรมและจริยธรรม


สรุปสาระสำคัญ ปาฐกถาพิเศษ เรื่อง การสร้างองค์การแห่งคุณธรรมและจริยธรรม เมื่อวันจันทร์ที่ ๒ เมษายน พ.ศ.๒๕๕๐ หอประชุมบุรฉัตร  ธนาคารออมสิน สำนักงานใหญ่

            เมื่อพูดถึงคำว่า คุณธรรม จริยธรรม หลายคนอาจจะมองว่าเป็นเรื่องนามธรรม  ยากแก่การปฏิบัติให้เกิดผลอย่างจริงจัง แต่จริง ๆ เรื่องนี้มีหลักในการพิจารณาง่ายๆ อยู่ 3 ประการ คือ หนึ่ง  ความดี  สอง  ความถูกต้อง และ สาม คือ  ความเป็นธรรม ทั้งสามสิ่งนี้เป็นเกณฑ์วัดพื้นฐานที่สามารถนำไปเป็นหลักคิดพิจารณาในเรื่องต่าง ๆ เพื่อประโยชน์ต่อตนเอง องค์กร และประเทศชาติ ได้    โดยในการนำไปปฏิบัติ ให้ยึดหลักว่า  เรื่องความดี  เป็นเรื่องที่ควรกระทำ    และสังคมควรช่วยกันสร้างค่านิยมในการทำความดี  ส่งเสริมการทำความดีให้แพร่หลาย  เรื่องของความถูกต้อง  เป็นเรื่องที่ต้องกระทำ  และประการสุดท้ายคือ  ความเป็นธรรม เป็นสิ่งที่ควรต้องกระทำ   ฉะนั้นในการประพฤติปฏิบัติก็จะมีด้วยกัน ๓ ระดับ คือ  ควรทำ  ต้องทำ และควรต้องทำ

             สำหรับแนวทางในการกระทำให้ทั้งสามประการเกิดผลที่น่าพึงพอใจ   ต้องเริ่มทำทุกส่วน  ทำในระดับบริหาร  และระดับพนักงาน ควบคู่กันไป โดยในระดับบริหารจะเป็นแนวทางนำไปสู่การประพฤติปฏิบัติอย่างเหมาะสมให้แก่พนักงาน  แล้วถ่ายทอดให้พนักงานได้เห็นแนวทาง  เป็นวิธีง่าย ๆ  ไม่ต้องไปบอกว่าควรจะทำอะไร  ให้เขาไปคิดไปพิจารณาเอง  เป็นการถอดแบบแนวคิด   อาจจะจัดเป็นการประชุมเชิงปฏิบัติการ ( workshop)  ที่สำคัญคือทำแล้วก็ต้องมีการติดตามผล  เพื่อเรียนรู้จากสิ่งที่ทำ  รวมถึงการใช้เครื่องมือที่เรียกว่า “การจัดการความรู้”(Knowledge  Management)

            ในระดับพนักงาน  อาจทำเป็นหน่วยงาน  คือให้โอกาสไปคิด ไปดำเนินการกันเองว่า   ความดี  ความถูกต้อง ความเป็นธรรม  คุณจะทำอย่างไร  ให้พนักงานร่วมกันคิด ร่วมกันวางกติกาว่า ทำอย่างไรจึงจะเกิดสามสิ่งข้างต้น  ไม่จำกัดวงว่าต้องเป็นเรื่องในภาระหน้าที่ที่ปฏิบัติ  อาจเป็นกิจกรรมเพื่อช่วยเหลือสังคม  กิจกรรมเพื่อสร้างความแข็งแกร่งของฐานคุณธรรม

หลักปฏิบัติในเรื่องความดี  ความถูกต้อง  ความเป็นธรรม

            เรื่องของความดี  อาจจะทำหรือไม่ทำก็ไม่มีใครมาว่า  แต่เป็นเรื่องสำคัญที่ขอใช้คำว่าควรทำอย่างยิ่ง  เช่น การรวมกลุ่มเป็นอาสาสมัครไปช่วยเหลือสังคมในด้านต่าง ๆ  ดูแลสิ่งแวดล้อม  ช่วยสอนช่วยแนะนำชาวบ้านในด้านการทำบัญชี เป็นต้น  ซึ่งเรื่องเหล่านี้ ผู้บริหารต้องช่วยส่งเสริมให้เกิดการขับเคลื่อนเป็นขบวนการในการทำความดีอย่างต่อเนื่องและจริงจัง

            ในเรื่องของการทำความถูกต้อง กล่าวอย่างสั้นและตรงที่สุดคือไม่ทุจริต เป็นหลักธรรมาภิบาล ( good governance) พื้นฐาน  เรื่องของความถูกต้องจะเกี่ยวพันกับระเบียบ ข้อบังคับ หลักการที่ยึดโยงให้กลไกต่าง ๆ ดำเนินไปอย่างสมบูรณ์  เปรียบเป็นศีล ที่ต้องยึดถือและปฏิบัติ ฉะนั้นหลักในการปฏิบัติจึงเข้มข้นเพราะเป็นสิ่งที่ต้องทำ ไม่ว่าจะอยู่ในตำแหน่งระดับใด  ก็ต้องมีความระมัดระวังรอบคอบในการทำงานให้เกิดความถูกต้องเป็นเบื้องแรก  ถูกต้องในที่นี้ หมายถึงการกระทำที่สุจริตจริงใจ ไม่ผ่อนปรนกับความไม่ถูกต้อง 

            ส่วนเรื่องของความเป็นธรรม  คือเรื่องของความเสมอภาค  การประพฤติปฏิบัติที่เข้าหลักการเสมอภาค  จะส่งผลให้เกิดสิ่งที่เป็นธรรมขึ้น  ซึ่งความเสมอภาคนี้  เป็นเรื่องที่สำคัญของสังคม  การอยู่ร่วมกันในสังคมไม่ว่าจะระดับประเทศ  ระดับหน่วยงาน  หรือแม้แต่ระดับบุคคล  ต้องพึงระวังให้มาก   เพราะมักนำไปสู่สาเหตุของการไม่เข้าใจและความขัดแย้งซึ่งกันและกัน ดังนั้นเรื่องของความเป็นธรรมจึงต้องร่วมมือกันทุกฝ่าย   ด้วยการไม่เลือกปฏิบัติ  ไม่เลือกที่รัก    มักที่ชัง   ไม่ว่าจะเป็นการปฏิบัติต่อลูกค้า เพื่อนร่วมงาน  ผู้บังคับบัญชา  และผู้ใต้บังคับบัญชา   

            การสร้างองค์การแห่งคุณธรรม จึงต้องเริ่มทุกระดับ แล้วประสานความร่วมมือระหว่างกันให้ขยายวงกว้างออกไป ระดับผู้ใหญ่ก็ต้องเป็นแบบอย่างในการส่งเสริมคุณธรรม  ความดี ความถูกต้องและความเป็นธรรม ระดับผู้น้อยก็ต้องร่วมกันสร้างแนวทางการพัฒนาให้เกิดการเรียนรู้และมีการจัดการความรู้ในเรื่องดังกล่าวอย่างถ่องแท้ แล้วนำไปปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง

            เมื่อทุกคนทำ ทุกคนปฏิบัติบนฐานของคุณธรรม  ความเข้มแข็งของสังคมก็จะตามมา    ซึ่งตรงนี้จะเป็นประโยชน์มหาศาล   สังคมที่มีคุณธรรมนำการเรียนรู้  ใช้ความดีนำความรู้  จะเดินไปในทิศทางที่ดี  เมื่อคนทำความดี ความดีก็จะก่อให้เกิดความสุข  และในวันที่สังคมไทยมีความเข้มแข็ง  มีฐานของคุณธรรมความดี  เรื่องที่ไม่ดี ไม่งามต่าง ๆ  ก็จะลดน้อยลง  ปัญหาในเรื่องจริยธรรมที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน  ปัญหาเรื่องการทุจริตคอรัปชัน  การทะเลาะเบาะแว้ง การแตกแยกของสังคมก็จะค่อย ๆ ลดลงและคลี่คลายไปในทางที่ดีขึ้น

ไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม

4 เม.ย. 50

อ้างอิง
บันทึกนี้เขียนที่ GotoKnow โดย นาย ไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม ใน ไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม
เว็บไซต์ ต้นฉบับ https://www.gotoknow.org/posts/88532

<<< กลับ

ใส่ความเห็น

อีเมลของคุณจะไม่แสดงให้คนอื่นเห็น ช่องที่ต้องการถูกทำเครื่องหมาย *